Αυτό το γκρίζο ενδιάμεσα είναι η ουσία του 21ου αιώνα

Σε μια ιστορική από πλευράς περιεχομένου συνέντευξη στο BBC το 1999, o David Bowie αναφέρεται με πολύ χιούμορ μεταξύ άλλων για το πώς ξεκίνησε να ερμηνεύει ως Bowie ή Ziggy Stardust, έχοντας μια τεράστια δυσκολία να παρουσιαστεί στη σκηνή ως απλός David Jones και πώς αυτό το όνομα έφτασε να προφέρεται Μπόουι ή Μπάουι ή Μπούι – εντάξει, το διευκρινίζει: Μπόουι είναι κανονικά . Μιλάει για τις εξαρτήσεις του που τις άφησε πίσω για χάρη των αγαπημένων του ανθρώπων και θυμάται τις γόβες στιλέτο που συνόδευαν το σμόκιν του στη συνάντηση με τον Τόνυ Μπλερ και που παραδόξως ο τότε Πρωθυπουργός ουδόλως παρατήρησε. Αυτή όμως είναι η χιουμοριστική, πικάντικη πλευρά ενός βαθιά καλλιεργημένου ανθρώπου που αν μη τι άλλο, έβλεπε πολύ μπροστά. 

Στο απόσπασμα που ακολουθεί, εντελώς προφητικά με πάθος και άποψη, εκφράζει τη γνώμη του για το Ίντερνετ. Και αυτά που λέει, όπως μπορείτε να ακούσετε και στο βίντεο που έγινε viral, είναι η θεωρία ενός υπερβατικού μυαλού που επιβεβαιώθηκε μια δεκαετία αργότερα. 

- Διάβασα κάπου που είπατε ότι αν ξεκινούσατε τώρα, αν ήσασταν τώρα 19, δεν θα θέλατε να ασχοληθείτε με τη μουσική βιομηχανία.

- Πολύ σωστά, νομίζω ότι θα ήμουν απλός συλλέκτης δίσκων.

- Τι θα κάνατε επομένως;

- Ήθελα να γίνω μουσικός γιατί φαινόταν επαναστατικό, εντελώς ανατρεπτικό, σου έδινε την αίσθηση ότι σίγουρα έτσι μπορούσες να αλλάξεις το σύστημα. Ήταν πολύ δύσκολο να ακούσει κανείς μουσική όταν ήμουν νέος. Όταν δε, ήμουν πολύ μικρός έπρεπε προγραμματισμένα να συντονιστείς στο ραδιόφωνο AFN για να ακούσεις τους αμερικάνικους δίσκους, μια που δεν υπήρχε MTV, ούτε μουσικά δίκτυα. Η ενασχόληση με τη μουσική ήταν αυτό που πιστεύαμε ότι θα αλλάξει τον κόσμο, ακριβώς επειδή οι μεγάλοι τη θεωρούσαν τουλάχιστον για τα σκουπίδια. Έφτανε να δεις την έκφρασή τους όταν τους έλεγες παίζω ροκ εν' ρολ! Τώρα, αντίθετα, υπόσχεται την προοπτική μιας μεγάλης καριέρας και έτσι το Διαδίκτυο πήρε τη σκυτάλη του να θεωρείται ανατρεπτικό και πιθανώς επαναστατικό. Και χαοτικό, μηδενιστικό και…

- Αυτό που σας αρέσει δηλαδή είναι ότι ο καθένας μπορεί να πει οτιδήποτε ή να κάνει ό,τι θέλει;

-Ως ποπ τραγουδιστής και δημιουργός βρίσκω συναρπαστική την ιδέα ότι υπάρχει μια νέα διαδικασία απομυθοποίησης μεταξύ του καλλιτέχνη και του κοινού. Νομίζω πως αν εξετάσουμε μουσικά αυτή την τελευταία δεκαετία θα συμφωνήσουμε πως δεν υπήρξε πραγματικά ένας καλλιτέχνης ή μια ομάδα που να την έχει προσωποποιήσει ή να έχει γίνει το σύμβολο της δεκαετίας του '90, κάτι που είχε αρχίσει να εξασθενεί λίγο και στη δεκαετία του '80. Στη δεκαετία του '70 υπήρχαν σίγουρα μεγάλοι καλλιτέχνες και στη δεκαετία του '60 υπήρχαν οι Beatles και ο Hendrix και στη δεκαετία του '50 υπήρχε ο Presley. Τώρα συναντάς περισσότερο υποσυγκροτήματα και είδη -υπάρχει ας πούμε το hip hop και το girl power- όλα πηγάζουν από την κοινωνία και αφορούν όλο και περισσότερο το κοινό. Επειδή το να ηγείται κάποιος μουσικά σαν παρουσία δεν υπάρχει πια, επειδή η κοσμοθεωρία του ροκ είναι πια πολύ γνωστή, μοιάζει με ένα νόμισμα που δεν έχει πλέον αντίκρισμα. Αποτελεί σίγουρα ένα δίαυλο πληροφοριών, αλλά δεν κάνει επανάσταση πια. Αυτό είναι πλέον δουλειά του Διαδικτύου. Τη θεωρώ μια τρομερά συναρπαστική εποχή. Έτσι, από την πλευρά μου ως καλλιτέχνης θα ήθελα να δω ποια θα είναι η νέα σύνδεση μεταξύ καλλιτέχνη και κοινού. Είμαστε μάρτυρες μιας μεγάλης αλλαγής που ξεκίνησε από την κουλτούρα των rave parties των τελευταίων ετών, όπου το κοινό έγινε εξίσου σημαντικό με όποιον παίζει στο rave. Είναι σαν ο καλλιτέχνης να συνοδεύει το κοινό σε ό,τι κάνει και αυτό το συναίσθημα κυριάρχησε στη μουσική και τελικά και στο Διαδίκτυο.

- Μα τι τρέχει πια με το Διαδίκτυο; Ωραία, ο καθένας μπορεί να εκφραστεί όπως θέλει  και τελικά καταλήγουμε πού; Μου φαίνεται ότι δεν υπάρχει τίποτα συνεκτικό στον τρόπο που λειτουργεί, όπως για παράδειγμα υπήρχε στην επανάσταση που έφερε η μουσική.

- Ω, μα το ακριβώς αντίθετο! Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '70, ένιωθα ότι ζούσαμε ακόμα με το πρόσχημα μιας ενιαίας και απόλυτα κατασκευασμένης κοινωνίας όπου υπήρχαν οι γνωστές αλήθειες και τα παγιωμένα ψέματα, αλλά κανένα είδος  διχογνωμίας ή πλουραλισμού για τα πράγματα που πιστεύαμε. Αυτό άρχισε να καταρρέει γρήγορα τη δεκαετία του '70 που αναδύθηκε η ιδέα της δυαδικότητας στον τρόπο που ζούμε. Άρχισαν να εμφανίζονται πάντα δύο τρεις τέσσερις πέντε πλευρές σε κάθε ερώτημα κι έτσι η μοναδικότητα εξαφανίστηκε και αυτό τελικά πιστεύω ότι παρήγαγε ένα μέσο όπως το Διαδίκτυο που καθιερώθηκε με το να μας δείχνει ότι ζούμε σε απόλυτο κατακερματισμό.

- Δεν νομίζετε ότι ορισμένες από τις αξιώσεις που γίνονται γι 'αυτό είναι υπερβολικά υπερβολικές;

- Όχι, δεν συμφωνώ. Δεν νομίζω ότι έχουμε καν δει την κορυφή του παγόβουνου! Νομίζω ότι το δυναμικό του τι θα κάνει το Διαδίκτυο στην κοινωνία, τόσο καλό όσο και κακό, είναι αδιανόητο. Είμαστε στα πρόθυρα να παρακολουθήσουμε κάτι συναρπαστικό και ταυτόχρονα τρομακτικό.

-Μα αλήθεια τώρα, είναι απλώς ένα εργαλείο, έτσι δεν είναι;

-Οχι. Οχι δεν είναι. Είναι μια εξωγήινη μορφή ζωής που μόλις προσγειώθηκε.

- Μα είναι μόνο ένα διαφορετικό σύστημα επικοινωνίας. Μιλάτε σαν να είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό.

- Ναι, μιλάω για το ευρύτερο πλαίσιο του Διαδικτύου που θα είναι τόσο διαφορετικό από οτιδήποτε μπορούμε να συλλάβουμε! Τη στιγμή που η αλληλεπίδραση μεταξύ του χρήστη και του παρόχου γίνει τόσο απλή, οι ιδέες μας για το μέσον όπως το αντιλαμβανόμαστε τώρα, θα συντριβούν για πάντα! Και θα συμβεί σε κάθε μορφή. Στην εικαστική τέχνη, για παράδειγμα. Οι ανακαλύψεις των αρχών του αιώνα από ανθρώπους όπως ο Duchamp που ήταν τόσο προφητικοί σε αυτό που έκαναν και που προέβαλαν την πεποίθηση τους ότι ένα έργο τέχνης δεν τελειώνει μέχρι το κοινό να έρθει και να προσθέσει τη δική του ερμηνεία στο τι θεωρεί το ίδιο πως είναι Τέχνη, είναι ο γκρίζος χώρος στη μέση. Αυτή η γκρίζα περιοχή ενδιάμεσα είναι η ουσία του 21ου αιώνα.

Μετάφραση: Ρέα Ζαχαριά

* David Bowie poses for a portrait in 1976 by Michael Ochs Michael Ochs Archives/Getty Images