Υμπύ Τύρρανος – Κριτική

Πριν από πολύ καιρό σε μια Πολωνία πολύ πολύ μακριά..., ο Υμπύ λοχαγός των Δραγόνων δολοφονεί τον βασιλιά και την οικογένεια του και γίνεται βασιλιάς. Κατά την βασιλεία του εξουθενώνει τον λαό με την παράλογη φορολογία. Ο πρίγκιπας που είχε γλυτώσει την εκτέλεση,  καταφεύγει στη Ρωσία όπου συμμαχεί με τον Τσάρο και ο Τσάρος κηρύττει πόλεμο στην Πολωνία. Ο Υμπύ θα κερδίσει τον πόλεμο αλλά θα καταφύγει στη Γαλλία... 

Το έργο του Αλφρέντ Ζαρρύ, γράφτηκε το 1896 και θεωρείται προπομπός του Νταντά, Σουρεαλισμού και Θεάτρου του Παραλόγου. Το παράλογο του έργου είναι μια παράσταση «γκραν γκινιόλ» όπου κάθε ομοιότητα με καταστάσεις και  πρόσωπα μάλλον δεν είναι συμπτωματική, τουλάχιστον κατά την υποφαινόμενη. Ο Μάνος Βαβαδάκης σκηνοθετεί τον «Υμπύ Τύρρανο» καίρια και σύγχρονα, αναδεικνύοντας τα κακώς κείμενα της εξουσίας και τον πολιτικό αποσυντονισμό του λαού μέσα στην άχλη «μιας παρακμής της Ρώμης». 

Η παράσταση δίνει το στίγμα  της από την έναρξη με αναφορά στον Πόλεμο των Άστρων και κοστούμια (Γεωργίνα Γερμανού) που θυμίζουν την Δυναστεία με αποκορύφωμα τα ρούχα της κυρίας Υμπύ. Η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη «κουμπώνει» υπέροχα στην σκηνοθετική γραμμή του Μάνου Βαβαδάκη αναδεικνύοντας μια σάτιρα που κορυφώνεται στην σκηνή της μάχης Ρώσων και Πολωνών σε μια αναπαράσταση νύχτας στα μπουζούκια με θιασώτη την Ρίτα Σακελλαρίου. 

Ο Άρης Λάσκος είναι ένας πομπώδης Υμπύ που συμπληρώνεται εκθαμβωτικά από την κυρία Υμπύ της Γιαννάτου η οποία αναπτύσσει όλες τις υποκριτικές δυνατότητες  στη διάρκεια του έργου, ενώ η Μαρία Μοσχούρη επανεφεύρει τον εαυτό της στους πλείστους ρόλους που αριστοτεχνικά αναπαριστά. Η πρώτη εικόνα της βασιλικής οικογένειας είναι απλά ξεκαρδιστική ενώ το φάντασμα του βασιλιά της Πολωνίας (Μάνος Βαβαδάκης) και ο νεαρός πρίγκιπας (Παναγιώτης Εξαρχέας) προσφέρουν ένα θέαμα απίστευτα κωμικό χωρίς να χάνεται η αναφορά στον Σαίξπηρ. Η μεταμόρφωση της Στέλλας Βογιατζάκη από νεκρό πρίγκιπα σε βοηθό του Βασιλιά Υμπύ είναι εμπνευσμένη, όπως και ο Γιάννης Νιάρρος σε αυτή την απίστευτη περσόνα τυχοδιώκτη – Χαν Σόλο.

Ο «Υμπύ Τύραννος» στην Πειραματική του Εθνικού είναι μια ευφάνταστη, ξεκαρδιστική αλλά και αιχμηρή ανάγνωση – αναπαράσταση του έργου του Ζαρρύ με ευφυή σκηνοθεσία και εξαιρετικές ερμηνείες. Θα γελάσετε πολύ και ο απόηχος του γέλιου θα σας κάνει να σκεφτείτε: όταν το παλιό φεύγει για να έρθει το νέο, πόσο νέο μπορεί να θεωρηθεί το παλιό;