Point Of View

Κύκλωπας – Κριτική

Νάγια Παπαπάνου

Ο Οδυσσέας, αυτός, αυτός ο Κανένας, αυτός ο πολυμήχανος και παμπόνηρος, ωσότου να γυρίσει στην Ιθάκη έκανε πολλά, πάρα πολλά. Μα σ’ ένα μόνο αν σταθούμε, αυτά που γίνηκαν στην Αίτνα εις βάρος του γιού του Ποσειδώνα, μόνο γι’ αυτό θα νοιώσουμε πολλοί, συμπάθεια για τον Κύκλωπα Πολύφημο, που δεν νόγαγε από νόμους αλλά πόναγε και στέναζε η ψυχούλα του για την όμορφη Γαλάτεια.

Το μοναδικό σωζόμενο σατυρικό δράμα «Κύκλωπας» είναι μια ευκαιρία για αναμέτρηση με ένα μοναδικό είδος θεάτρου. Η παράσταση του Παντελή Δεντάκη είναι η ίδια μια πρόκληση: η σκηνοθεσία, η μετάφραση και δραματουργική επιμέλεια, τα σκηνικά και τα κοστούμια, ο Σιληνός, ο Πολύφημος, οι Σάτυροι κι ο Οδυσσέας.

Ο Όμηρος στην 9η Ραψωδία της Οδύσσειας μας περιγράφει γλαφυρά πως ο Πολύφημος έφαγε τους συντρόφους του Οδυσσέα, και ο Θεόκριτος στο Ειδύλλιο ΙΑ’ περιγράφει με μοναδική συμπόνοια τον ανεκπλήρωτο έρωτα του Κύκλωπα για την Γαλάτεια. Υπάρχει ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο κείμενα μια ουσιαστική αντίστιξη, που προκαλεί συναισθήματα ανάμεικτα και οπτικές εκ διαμέτρου αντίθετες στον θεατή. Κι όμως η ίδια η φύση του ανθρώπου είναι αντιφατική και αυτό στην προκειμένη παράσταση είναι πανταχού παρόν και τα πάντα πληρόν.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Γεωργίας Μπούρδα είναι ουσιώδη για την προσέγγιση του Κύκλωπα του Ευριπίδη: οι υπερμεγέθεις φαλλοί που κοσμούν γυναικεία σώματα, προβιές που αφήνουν εκτεθειμένο το γυναικείο στήθος, κέρατα και ουρές αλόγων – σύμφωνα με μεταγενέστερες αναπαραστάσεις των ενδυμάτων για τους Σατύρους- . Η κίνηση, επιμέλεια του Ερμή Μαλκότση, κοντά στην παράδοση του χορού Σίκιννη, έχει σαν μοτίβο το λάκτισμα και το πήδημα αλλά και εντοπίζει την αφετηρία της στο υπογάστριο.

Η Στεφανία Γουλιώτη ως Κύκλωπας καταφέρνει προτού φτάσει στην φορτισμένη «έξοδο» της παράστασης, να καταστήσει τον γιγάντιο βάρβαρο, συμπαθή. Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη, σηματοδοτεί έναν αυθεντικό Σιληνό, μέθυσο, ψεύτη και δειλό. Η Άννα Καλαϊτζίδου είναι ένας «λογικοπρεπής» Οδυσσέας που αγορεύει υπέρ του δίκαιου και νόμιμου, αν και πρακτικά υφαρπάζει. Ο χορός των Σατύρων είναι μια πλειάδα από αυθεντικά βακχικές φιγούρες που έχουν ανασύρει από τα βάθη του ανθρώπινου ενστίκτου κάτι ανάμεσα στο ζωώδες και τον μύθο.

Δεν είναι εύκολο να έρχεται κανείς αντιμέτωπος με το νόμο της ζούγκλας. Όταν όμως κληθείς να τον αντιμετωπίσεις, πέρα από την στυγνή επιβίωση υπάρχει και μια επική / ηρωική διάσταση που αμβλύνει τα άγρια ένστικτα. Ο «Κύκλωπας» του Παντελή Δεντάκη, είναι μια τέτοια πρόκληση, ένα ανοιχτό κάλεσμα στην αμφισβήτηση της λογικής και του νόμου, μια πραγματική προσέγγιση της αναρχίας σε ένα πολύ πρωτόλειο επίπεδο.

Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση:Παντελής Μπουκάλας, Σκηνοθεσία:Παντελής Δεντάκης, Σκηνικά - Κοστούμια:Γεωργία Μπούρδα, Επιμέλεια κίνησης:Ερμής Μαλκότσης, Μουσική:Λευτέρης Βενιάδης, Φωτισμοί:Σάκης Μπιρμπίλης, Βοηθοί σκηνοθέτη: Έφη Ρευματά, Θανάσης Ζερίτης, Βοηθός Σκηνογράφου – Ενδυματολόγου:Μυρτώ Κοσμοπούλου, Κατασκευή Σκηνικού: Νίκος Δεντάκης, Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου, Φωτογραφίες πρόβας: Βάσια Αναγνωστοπούλου, Ηχογράφηση-μίξη: AUX Studio -Παναγιώτης Παρασκευαϊδης

Ερμηνεύουν: Στεφανία Γουλιώτη (Κύκλωπας), Άννα Καλαϊτζίδου (Οδυσσέας), Αλεξάνδρα Αϊδίνη (Σιληνός), Νεφέλη Μαϊστράλη, Μαρία Μοσχούρη, Αμαλία Νίνου, Μυρτώ Πανάγου, Ελένη Τσιμπρικίδου (Σάτυροι), Έφη Ρευματά (Κομπάρσος)

Εκτέλεση παραγωγής: Polyplanity Productions / Γιολάντα Μαρκοπούλου, Βίκυ Στρατάκη
Παραγωγή:Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου

Δείτε τι λέει ο Παντελής Δεντάκης στο video της παράστασης  εδώ.


Σχόλια χρηστών

Για να συμμετέχετε στην συζήτηση πρέπει να γίνετε μέλη. Λάβετε μέρος σε κάποια συζήτηση κάνοντας roll-over στο αρχικό σχόλιο και πατήστε το κουμπί "Απάντηση". Για να εισάγετε ένα νέο σχόλιο χρησιμοποιήστε την φόρμα στο τέλος της λίστας.

Για να σχολιάσετε αυτό το άρθρο θα πρέπει να είστε εγγεγραμμένο μέλος