Ομάδα Νοσταλγία - Interview

Η Νάγια Παπαπάνου συνάντησε τους Τώνια Ράλλη και Γιώργο Σίμωνα, καθώς το φεστιβάλ «Νύχτες Έντγκαρ Άλλαν Πόε | Το Κοράκι 1845 - 2025» είναι το δεύτερο φεστιβάλ της ομάδας Νοσταλγία πάνω στο έργο του διάσημου συγγραφέα – έργα του οποίου έχει συχνά διασκευάσει για την σκηνή και παράλληλα έχει προσδώσει σε αρκετές παραγωγές της το ύφος και την ατμόσφαιρα με τα οποία και ταυτίστηκε. Με αφορμή το φεστιβάλ, που διαρκεί συνολικά εννέα εβδομάδες, φιλοξενώντας συνολικά δώδεκα παραστάσεις έργων του Πόε, οι σκηνοθέτες Τώνια Ράλλη και Γιώργος Σίμωνας μιλούν για τον Ε. Α. Πόε, την ομάδα Νοσταλγία και την εμπειρία της διοργάνωσης αυτού του φεστιβάλ. 

Έξι χρόνια μετά το πρώτο φεστιβάλ “Νύχτες Έντγκαρ Άλλαν Πόε”, η ομάδα Νοσταλγία μας καλωσορίζει ξανά με περισσότερες παραστάσεις και αφιερώματα στο έργο του διάσημου συγγραφέα στο Rabbithole και το νέο χώρο Space Baby. Τι σας ώθησε να επαναλάβετε το φεστιβάλ στον Ε. Α. Πόε;

Γ.Σ: Πήγε πάρα πολύ καλά το πρώτο στοίχημα, το 2019. Είναι ένας συγγραφέας που προτιμούμε και έχουμε εργαστεί στο παρελθόν πάνω σε έργα του. Τέλος, είμαστε μια ομάδα που τιμά και επεξεργάζεται από πού προήλθε: ως κουλτούρα, ως ποπ ιδεολογία και συνισταμένες που μας «γέννησαν». Είμαστε η γενιά μας και αυτή εκφράζουμε και θέλουμε να εκφράζουμε. Δεν μπορούμε να γίνουμε φερέφωνα άλλης γενιάς και κουλτούρας: ο Ποε μας κάνει, με τον τρόπο που τον παρουσιάζουμε, να μιλάμε για τιε σκέψεις που μας εκφράζουν από τότε που ήμασταν έφηβοι. Έχει αξιωματική θέση στην καρδιά και στο μυαλό μας.

Πως ανταποκρίθηκε ο κόσμος στο φεστιβάλ; Πιστεύετε ότι ο Πόε προσέλκυσε κόσμο που παρακολουθεί θέατρο λιγότερο συχνά;

Τ.Ρ: Το φεστιβάλ φέτος, με μεγάλη μας χαρά, έχει δεχτεί μεγάλη προσέλευση κοινού, αρκετά ετερόκλητου μάλιστα, που πιστεύω ότι οφείλεται τόσο στη θεματική και το όνομα του συγγραφέα όσο και στην ποικιλία που διακρίνουμε στις παραστάσεις και τα δρώμενα που φιλοξενεί. Ο Πόε, δε, ταιριάζει στο χειμώνα και πιστεύω και πως η επιλογή μας να το πραγματοποιήσουμε το δίμηνο πριν και μετά την αλλαγή του χρόνου δημιούργησε μια ωραία ατμόσφαιρα και ένα γόνιμο πεδίο για να τον ξαναγνωρίσει ο κόσμος μέσω του θεάτρου. Και σίγουρα η συνάντηση διαφορετικών καλλιτεχνικών «φωνών» έχει συμβάλλει στην προσέλκυση κοινού που δεν είναι απαραίτητα «θεατρόφιλο».

Υπήρξε αντίδραση θεατή που να σας εξέπληξε;

Γ.Σ: Ναι. Δεν θα επεκταθώ πολύ, ούτε θα αναφερθώ σε ποια παράσταση. Θα πω ότι η αντίδραση ήταν αρνητική, πράγμα θεμιτό και επικριτική, πράγμα ανούσιο και αθέμιτο τελικά. Ο κάθε καλλιτέχνης, σου αρέσει δεν σου αρέσει, έχει καταβάλει μια προσπάθεια και έχει «διαβάσει» κάπως, έχει «μεταφράσει» με έναν τρόπο το εκάστοτε διήγημα του Πόε. Η δραματουργική αντίληψη, πράγμα σημαντικό στις μέρες μας, είναι τόσο αναγκαία όσο και προσωπική, θέλοντας να πω, η άποψή του είναι ο τρόπος του να μας μιλήσει για την ιστορία που θέλει να κάνει, να μας την διηγηθεί. Μπορεί, να μην στην διηγήθηκε όπως θα ήθελες: αλλά το όμορφο με την τέχνη είναι το ότι ο κάθε καλλιτέχνης, παίρνει την ευθύνη και τον χώρο να την διηγηθεί όπως θέλει αυτός. Και όχι ο θεατής. Πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος την εμπάθεια και την υπέρμετρη κριτική για ότι βλέπουμε και φυσικά, τους αφορισμούς. Σου αρέσει δεν σου αρέσει κάτι, είναι δεν είναι κάτι της μόδας τώρα, ο κάθε καλλιτέχνης έχει την φωνή του, την μοιράζει απλόχερα και εσύ πρέπει απλά να την παρακολουθήσεις. Γι’ αυτό τον λόγο έρχεσαι στο θέατρο. Αν προκύψει διάλογος είναι άλλο θέμα και φυσικά, δεν φταίει κανένας αν τελικά, δεν ευδοκιμήσει η κουβέντα. Δεν «έκατσε». Τόσο φυσικά.

Ανάμεσα στους επαγγελματίες καλλιτέχνες που παρουσιάζουν στο φεστιβάλ, υπήρξε και παρουσία σπουδαστών από δραματική σχολή με σκηνοθέτη καθηγητή τους. Πόσο σημαντική είναι η συμβολή των φεστιβάλ στην θεατρική παιδεία των σπουδαστών;

Τ.Ρ: Από τη δική μου εμπειρία στο πανεπιστήμιο, όπου παρακολούθησα ένα πολύ εντατικό και πρακτικό πρόγραμμα σπουδών, πίστευα πως βγαίνοντας στην αγορά εργασίας θα είχα ήδη αρκετή πείρα, δεν θα ήταν σαν να ξεκινούσα από την αρχή. Η πραγματικότητα ήταν τελείως διαφορετική. Ναι, μεν, είχα εφόδια – αλλά το να παρουσιαστείς ως ηθοποιός για πρώτη φορά σε μια θεατρική σκηνή εκτός του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος στο οποίο έχεις συνηθίσει ανεβάζει τον πήχη πολύ ψηλά. Η πρόταση του Αλέξανδρου Κοέν και της Σοφίας Μιχαήλ ήταν, αρχικά, μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση πάνω στην «Πτώση του οίκου των Άσερ». Καθώς την ανέπτυσσαν, τους ήρθε η ιδέα να εμπλέξουν τους σπουδαστές τους στη σκηνή, κάτι που μας χαροποίησε ιδιαίτερα και ήταν ένα τολμηρό και ανορθόδοξο εγχείρημα. Πέραν της εμπειρίας της (πολύ απαιτητικής) παράστασής τους, όλα αυτά τα παιδιά έχουν επίσης τη δυνατότητα να ανήκουν σε ένα νέο καλλιτεχνικό πλαίσιο μέσω αυτού του φεστιβάλ, να δουν πολλές ακόμα παραστάσεις και να κάνουν γνωριμίες με άλλες ομάδες και καλλιτέχνες.

Ο Πόε έγραψε πεζά, ποίηση, δοκίμια, αλλά μόνο ένα θεατρικό έργο, κι αυτό ημιτελές (“Politian”, 1835). Τι είναι αυτό που μαγνητίζει στο έργο του Πόε, το θεατρικό κόσμο;

Γ.Σ: Ότι, σχεδόν, μαγνητίζει και στον Ντοστογιέφσκι. Είναι απόλυτα θεατρικός, κινηματογραφικός, εν τέλει εικονοπλαστικός. Τα έργα του δομούνται με μια μορφή σεναρίου, υπόθεσης που παραπέμπουν σε τέχνες σκηνικής ανάγνωσης. Οι ιστορίες του, είναι ιστορίες «επεισοδίων», σκήνων, σεκάνς. Καθώς τον διαβάζεις το μυαλό σου γεννά εικόνες. Αν προσθέσουμε σε αυτό ότι, αυτές οι εικόνες είναι συνήθως τρόμου, απελπισίας και νουάρ μυθοπλασίας, τότε είναι άμεση η σύνδεση.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας έργο από την εργογραφία του Πόε, και γιατί;

Τ.Ρ: Αγαπώ το «Κοράκι», το οποίο σκηνοθέτησα και ως μουσικό αναλόγιο στο φεστιβάλ, ίσως γιατί πάντα μου φαινόταν ως μια πολύ απλή, ειλικρινής εξομολόγηση. Ωστόσο, μέσω του project αυτού, θα πω ότι το νέο αγαπημένο μου κείμενό του είναι η «Ελεονόρα» (την οποία επίσης εντάξαμε στη δική μας δραματουργία). Ένα απρόσμενα φωτεινό κείμενο που έχει δώσει για μένα άλλες διαστάσεις στη φωνή του συγγραφέα και στο μυστήριο του ποιος ήταν πραγματικά.

Αν ο Πόε ήταν μουσική, ποιο είδος θα ήταν;

Γ.Σ: Οτιδήποτε έφερνε κέφι και χαρά. Μην συγχέουμε την γραφή του με την προσωπικότητά του. Είμαι σίγουρος ότι αυτός ο άνθρωπος πήγαινε να πιεί, να ακούσει ωραία μουσική και ίσως και να χορέψει. Μετά γυρνούσε σπίτι του και έγραφε έργα όπως την «Πτώση του οίκου των Άσερ». Απόλυτα λογικό, συμβαίνει σε όλους.

Αν συναντούσατε τον Πόε, τι θα τον ρωτούσατε;

Τ.Ρ: Θα είχα σίγουρα αμέτρητες ερωτήσεις. Μάλλον θα ξεκινούσα με το: «Να σας κεράσω ένα ποτό;»

Info: rabbitholespace.com