Το παιχνίδι της Σφαγής – Κριτική

Σε μια πόλη ξαφνικά ξεσπά μια θανατηφόρος επιδημία. Ο Θάνατος θερίζει τους κατοίκους της πόλης κατά χιλιάδες. «Κάθε πολίτης οφείλει να προσφέρει στον συνάνθρωπό του: να τον επιτηρήσει ή να του κλείσει τα μάτια. Το σύνθημά μας είναι, «Θάψε τον πλησίον σου, μπορείς!». 

Το έργο γράφτηκε από τον Ιονέσκο το 1970, ανέβηκε σχεδόν αμέσως στο Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία του Κ. Κουν κι έκτοτε έχει ανέβει αρκετές φορές σε διαφορετικές σκηνοθετικές προσεγγίσεις αλλά και μεταφράσεις (Ε. Μπελιές , Π. Μάτεσις κ.α.). Η παράσταση που παρουσιάζεται τώρα στο Εθνικό είναι σε μετάφραση του Γεράσιμου Ευαγγελάτου και σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, ενώ η μουσική – που παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο εν λόγω ανέβασμα- είναι του Σταύρου Γασπαράτου. 

Φυσικά, υπάρχουν διαφοροποιήσεις από το αρχικό κείμενο, χωρίς αυτό να προδίδει τη ροή ή την δομή του πρωτότυπου. Ειδικά η πρόθεση να παρουσιαστεί όλο υπό την μορφή ενός freak show  με θιασώτη τον Θάνατο και παρουσιαστή έναν ροκ – γκοθ κομπέρ που προλογίζει τις σκηνές με την συνοδεία των μουσικών της παράστασης  είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Συγκεκρίμενα η σταδιακή αποδόμηση του σκηνικού και των κοστουμιών ακολουθώντας την πορεία της επιδημίας, καθώς και η χρήση μανεκέν – στοιχείο που προτείνεται και από τον Ιονέσκο στις οδηγίες της πρώτης σκηνής – είναι αποτελεσματική ως προς τον απολογισμό της αποκτήνωσης και του ανθρώπινου κανιβαλισμού. Τα βίντεο του Στάθη Αθανασίου συναινούν προς το freak show, και επισφραγίζουν αυτή την αισθητική ενώ η σκηνογραφία του Σάκη Μπιρμπίλη, που υπογράφει και τους φωτισμούς,  είναι άψογα υποστηρικτική πρακτικά και καλλιτεχνικά στις διαφορετικές προοπτικές των σκηνών (αγορά, νοσοκομείο, φτωχική συνοικία, παιδικό δωμάτιο). 

Ο ρυθμός είναι πολύ σημαντικός για την ενίσχυση του αισθήματος αγωνίας και ματαίωσης που οδηγεί στην τραγικωμική απεικόνιση του θανάτου.  Στην εν λόγω παράσταση κάποιες φορές η αγωνία παρατείνεται περισσότερο. Υπάρχουν σκηνές - ειδικά σ’ αυτές που πρωταγωνιστούν οι Γιώργης Τσουρής και Στέλιος Ιακωβίδης – που τηρούν ένα εξαιρετικό μέτρο αρμονίας ανάμεσα στο κωμικό και το γκροτέσκο επιτρέποντας την έκφραση των λεπτότερων συναισθημάτων του τραγι – κωμικού. Στον αντίποδα ο Ιερώνυμος Καλετσάνος και η Έλενα Τοπαλίδου ως γηραιό ζευγάρι προτείνουν την υπαρξιακή τοποθέτηση του έργου σε μια, κατά την υποφαινόμενη, εξαιρετική ερμηνεία, σπαρακτική μέσα στο μέτρο της λιτότητας κίνησης και συναισθήματος. Η επιλογή του Γιώργου Παπαγεωργίου στον ρόλο του κομπέρ, με την πληθωρική παρουσία και την αισθαντική σε όγκο φωνή του είναι πολύ καλή αν και περιχαρακώνει το πολύμορφο ταλέντο  του.

«Το παιχνίδι της Σφαγής» είναι από τα πιο πολύμορφα και προκλητικά έργα του Ιονέσκο, με το οποίο ο συγγραφέας επανέρχεται στο θέμα του θανάτου, καθώς πίστευε ότι «είναι αφύσικο πράγµα να ζεις». Η παράσταση του Εθνικού, είναι τόσο κωμική όσο της επιτρέπει ο υπαρξιακός χαρακτήρας του έργου και τόσο τραγική όσο να επιτρέπει στον θεατή να ‘χωνέψει’ την ατέλεια της θνητότητας. Παρά το φαντασμαγορικό και το εντυπωσιακό της παραγωγής, τον κυνισμό και το γκροτέσκο, ο Ιονέσκο είναι ένας αιχμηρός παρατηρητής που μπορεί να σε παραλύσει και να σε μουδιάσει αλλά πάντα βρίσκει τον στόχο, ακόμα κι αν «δεν θέλουμε να το συζητήσουμε». 

English Version

Killing Game - Review

At a city, suddenly, a plague spreads killing the population. Death harvests citizens of the city by thousands. “It is every citizen’s duty to provide for fellow men: to maintain vigil or shut the eyes. Our motto: “You can bury your fellow man!” 

Ionesco wrote the play in 1970, and Karolos Koun has staged it right after at Theatro Technis; since then it has been staged in various directions and translations (eg. E. Belies, P. Matesis). The show presented now at National Theatre is based at the translation of Gerasimos Evangelatos, direction of Yiannis Kakleas, while the music – which plays an enormous part of the particular staging – is by Stavros Gasparatos.

Naturally, there are differentiations from the original text; however this doesn’t betray the flow or the structure. Especially the intention of representing the whole as a freak show with Death as an aficionado and showman a Rock – Goth compere who introduces musically the scenes is very interesting. Specifically the gradual decomposition of both settings and costumes following the epidemic, as well as the use of mannequins – element proposed by Ionesco himself at the directions of first scene – is very effective to calculate the toll of brutalization and cannibalism. Stathis Athanasiou videos contribute to the freak show aesthetically while the set and light design of Sakis Birbilis, fully supports practically and artistically the different settings (market, hospital, poor suburb, children’s’ room etc).

Rhythm is crucial to the feeling of agony and cancellation that leads to the tragi – comic view of death. At this particular show, sometimes agony is prolonged further. There are scenes – especially those starring Giorgis Tsouris and Stelios Iakovidis – that hold an excellent harmonious tempo between comic and grotesque, allowing the expression of the most delicate features of the tragi – comic. At the very opposite, Ieronymos Kaletsanos and Elena Topalidou, as the old couple, suggest the existentialist view of the play, with  – to my personal statement –  an exquisite performance, heartbreaking although plain in motion and emotion. The choice of Giorgos Papageorgiou for compere, a man of exuberance and sensuous voice, is very good although I find that it confines his polymorphous talent.

“Killing Game”, is one of the most multiform and challenging plays by Ionesco, with which the author returns to the death theme, as he believed that “living is abnormal”. National Theatre’s show is as comic as the existential character of the play allows, and as tragic as to allow the audience to ‘digest’ the imperfection of mortality. In spite of the spectacular and impressive production, the cynicism and grotesque, Ionesco is one sharp observer who can paralyze and numb the audience; always aiming the center of the target, even when “you don’t want to talk about it”.